Thema: Verhaal en Muziek (deel 3) – Klassieke Muziek
aangeboden door
Rob Nieuwveld en René van de Kamp
Stichting Sonrisa Rijnmond
Hier is een aantal muziekvideo’s die u kunt zien door in het plaatje te klikken met de muis.
We beginnen met een rustig stuk luistermuziek van Brahms.
Für Elise (Duits voor: Voor Elise) is een beroemd solomuziekstuk voor piano door Ludwig van Beethoven, geschreven circa 1810.
Het is niet zeker wie “Elise” was. De populairste theorie is dat Beethoven zijn werk oorspronkelijk “Für Therese” getiteld had. Een andere mogelijkheid is dat Elise één van zijn vele pianostudentes was, voor wie hij een zwak had. Het is van Van Beethoven bekend dat hij voor deze jongedames muziekstukken schreef die veel te moeilijk waren, zodat hij verzekerd was van nog veel pianolessen.
Het Koninklijk Theater Carré was in december 2017 voor een keer de locatie van het Podium Witteman. Gastheer Paul Witteman ontving in een totaal uitverkocht Carré topmusici zoals de pianobroers Arthur en Lucas Jussen, bariton Thomas Oliemans, de Syrische klarinettist Kinan Azmeh en het Weense duo BartolomeyBittmann. Al deze optredens worden begeleid door het Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. dirigent Otto Tausk.
Hier is Kinan Azmeh op klarinet.
Antonio Vivaldi (1678 — 1741) werd geboren in Venetië. Zijn vader was kapper en een bekwaam violist. Hij stimuleerde zijn zoon om zich in het vioolspel te bekwamen. Als jongeman ging hij in de leer bij de kapel van de San Marco. Vivaldi was 25 toen hij priester werd. Vanwege zijn rode haardos kreeg hij de bijnaam Il Prete Rosso (De rode priester). Voor een weeshuis voor meisjes schreef hij tientallen muziekstukken, waaronder concerten voor viool, gitaar, blokfluit etc.
De Vierjaargetijden (Le quattro stagioni) werd in 1725 in Amsterdam uitgegeven. Het stuk is een cyclus van vier vioolconcerten. Elke concert (seizoen) telt drie delen: snel — langzaam — snel. De componist Vivaldi was zelf violist. Hij schreef tweehonderdtwintig vioolconcerten.
Het zeer opgewekte Lente thema wordt zes keer herhaald. We horen vogelgeluiden, donder en bliksem. In het langzame deel sluimert een geitenhouder onder de lentezon. Een volksdans sluit de Lente af. Behalve hitte, luiheid en vogelgezang brengt de Zomer ook wind en onweer. In het tweede deel van Zomer brommen vliegen en andere insecten die het een jonge herdersknaap lastig maken. In het derde deel horen we wederom natuurgeweld. De Herfst brengt ons een wijnfeest en dronkenschap. In deel twee verdoving en slaap en in deel drie jachtpartijen compleet met geweerschoten. De Winter begint met storm en koude. In het tweede deel druppelt de regen maar is het binnen gezellig. In het derde deel horen we vallen en opstaan op het ijs, maar ook een verlangen naar de zomer.
Ludwig van Beethoven (1770-1827) was geen gemakkelijk mens, zowel voor zichzelf als voor anderen. Door zijn slechthorendheid, dat rond 1800 in hevigheid was toegenomen, werd hij moeilijker in de omgang. Zo veranderde de in Bonn geboren componist van een nare jongeman, in een oude brombeer.
Het gebeurt niet vaak in de klassieke muziek dat een première succesvol verloopt. Vaak zult u in muziekgeschiedenisboeken lezen over dramatisch verlopen premières. Doch de vijfde symfonie van Beethoven maakte tijdens de eerste uitvoering zo’n geweldige indruk bij het publiek dat men sprak over hysterie! Het werk werd één van de bekendste composities uit de geschiedenis van de klassieke muziek. Symfonie 5 in c mineur opus 67 ging in 1808 in het Weense Theater an der Wien in première. Een recensent omschreef de vier delen, met alles wat de Romantiek in zich heeft, als: ‘Strijd, Hoop, Twijfel en Overwinning’.
Claude Debussy (1862- 1918) werd in hartje Parijs geboren. Zijn ouders dreven een winkel in huishoudartikelen. Vader was veel van huis op zoek naar beter werk en andere vrouwen, maar ook was hij geïnteresseerd in kunst. Naar school ging Claude niet. Lezen, rekenen en schrijven leerde hij van zijn moeder. Pianospelen was zijn grote hobby. Een tante betaalde de lessen. Spoedig werden de talenten van Debussy ontdekt. Hij werd uit een groep talenten geselecteerd en gehuld in een matrozenpakje betrad hij als tienjarige de statige trappen van het conservatorium.
De Suite Bergamasque uit 1905 is bij het grote publiek beroemd geraakt door het voorlaatste deel, het nachtstuk Clair de lune (Een titel van de dichter Paul Verlaine). De vierdelige suite wordt beschouwd als een van de eerste impressionistische stukken van Debussy. Door zijn nieuwe klankkleuren, effecten, ingenieuze harmonieën en het pedaalgebruik is Debussy’s bijdrage aan de pianomuziek van de twintigste eeuw vergelijkbaar met die van Chopin van de negentiende eeuw.
Hier is een deel van het Nieuwjaarsconcert van 2010 uit Wenen.
Het eerste nieuwjaarsconcert werd in 1939 op 31 december uitgevoerd, sinds 1941 is de uitvoering echter op nieuwjaarsdag. Op het programma van het nieuwjaarsconcert staat lichte klassieke muziek, veelal van Oostenrijkse componisten. De familie Strauss bepaalt vaak een groot deel van het programma.
De uitzending in Nederland wordt verzorgd door de NOS, van 1984 tot en met 2014 met commentaar van Joop van Zijl, van 2015 tot 2019 werden de verbindende teksten verzorgd door Edwin Rutten en sinds 2020 verzorgt Margriet Vroomans de verbindende teksten.
De Wiener Musikverein is het concertgebouw van Wenen, waarin zich de beroemde Grote (Gouden) Musikvereinssaal bevindt. Deze zaal geldt als een van de mooiste en akoestisch beste zalen van de wereld.
Nog meer ontspanning voor u. André Rieu in Melbourne, Australië. Daar waren 39.000 bezoekers bij het concert en velen met een Nederlandse achtergrond.
André Rieu groeide op in een muzikale familie. Zijn vader was dirigent van het Limburgs Symfonie Orkest (LSO), destijds nog Maastrichts Symphonie Orkest geheten. Deze liet hem reeds vanaf zijn vijfde vioolspelen. Van 1968 tot 1973 bezocht hij eerst het Luikse conservatorium en vervolgens dat in Maastricht (waar hij onder meer les had van Herman Krebbers), om in 1977 zijn studie af te sluiten met de “Premier Prix” aan de muziekacademie van Brussel. Daar ontwikkelde hij een voorliefde voor salonmuziek en vooral voor de wals. In navolging van het succesvolle Groningsch Salonorkest Pluche richtte hij in 1978 het Maastrichts Salonorkest op. Hoewel dit toen voornamelijk ouderen als publiek had (voor wie de muziek een nostalgische betekenis had), groeide zijn succes snel en in 1987 breidde hij zijn ensemble uit tot het Johann Strauß Orchestra.
Rieu is sinds 2002 ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Op 5 maart 2009 werd Rieu geridderd in de Franse Orde van Kunst en Letteren voor het uitdragen en populair maken van de klassieke muziek in de hele wereld, met name in Frankrijk.
Als laatste bieden we u nog een stuk aan van André Rieu. Het heeft altijd een aparte sfeer in Maastricht. Geniet van een deel van het concert van 2019 op het Vrijthof.
We hopen dat u heeft kunnen genieten van deze muziek.