Aangeboden door
Rob Nieuwveld en René van de Kamp
Stichting Sonrisa Rijnmond
Capelle aan den IJssel heeft sinds 1813 een gemeentehuis. Het huidige gemeentehuis is de vijfde. We nemen u graag mee in de geschiedenis van de Capelse gemeentehuizen. Voor de historische gegevens dank aan de Historische Vereniging Capelle en de Bibliotheek.
Dit huis, Raadhuisstraat 7 en 9, was vroeger één woning. Het is een beetje een lang verhaal maar omdat het ook een deel van de Capelse geschiedenis vertelt schrijven we het volledig uit. Dit pand werd het eerste gemeentehuis van Capelle en staat er nog steeds. Het kijkt aan de achterkant uit op het Slotpark.
Het is gebouwd omstreeks 1750. In 1744 werd de grond met bebouwing van de Oude Plaats, dat toen al een steenplaats was, verkocht aan Lans, steenbakker te Capelle.
Steenplaats? Diegene dit dit leest of hoort weet misschien van de steenplaatsen in Capelle en langs de Hollandsche IJssel.
Over wanneer de eerste steenplaats in Capelle startte, verschillen de meningen. Hans Bolkestein, die samen met Suus Boef, Henk Oldenhof en Paul Weyling de geschiedenis vastlegde, houdt het op 1280. ,,Toen werd het kasteel in Capelle gebouwd en waren er nog geen gele IJsselsteentjes. Ze bouwden het kasteel met stenen van klei die uit de uiterwaarden kwam, zoals dat overal gebeurde. Pas door de afsluiting van de IJssel door Floris de Vijfde werd het slib kalkrijk. Het rivierwater werd niet meer ververst en toen ontstond de gele kleur.”
Er waren vier steenplaatsen van Capelle. ,,De oudste steenplaats was in Capelle-West. Die moeten we eigenlijk ‘Keten’ noemen, ook al had hij destijds geen naam. Hij werd in 1905 stilgelegd”, weet Paul Weyling.
Verder waren er steenplaatsen bij de Oude Plaats en bij de Kouwenhoek. Die laatste werd ook wel aangeduid als twee steenplaatsen en was tot 1913 in bedrijf. ,,Op die plek is nu een sculptuur dat herinnert aan de vormen van een vroegere steenoven.”
IJsselsteentjes zijn gemaakt van klei uit de IJssel. Het slik wordt gebaggerd uit de zelling: een ondiep stuk grond langs de rivier.
Langs de IJssel beneden Gouda zijn, in 1853, 28 steenplaatsen, die jaarlijks ruim 120 miljoen stenen produceren. Vier daarvan staan in Capelle, waaronder ‘De Kouwenhoek’ en ‘De Oude Plaats”. Het zijn grote werkgevers voor de Capelse bevolking, ook voor vrouwen en kinderen van de steenplaatsarbeiders.
Veel Capelse monumenten zijn in de gele IJsselsteen opgetrokken.
Suus Boef schreef ook over de arbeidsomstandigheden. ,,Over de negentiende eeuw weten we daarvan het meest. Daarvoor was het allemaal wat kleinschaliger, maar vanaf 1900 was er veel zware vrouwen- en kinderarbeid. ,,Hele gezinnen werden door eigenaren van steenplaatsen aangenomen. Ze woonden ook in huizen van steenplaatseigenaren. Vrouwen kregen veel minder betaald dan mannen. Als mannen 10 cent per uur kregen, was dat voor vrouwen 5,5 cent. Uitbuiting en misstanden kwamen niet alleen in Capelle voor, maar overal in het land”, zegt Boef.
En zo kwam dus het eerste gemeentehuis te staan op die plek.
We hopen dat u het leuk en interessant vond.