Aangeboden door
Rob Nieuwveld en René van de Kamp
Stichting Sonrisa Rijnmond
Veel mensen die deze pagina’s lezen vragen ons om iets over Rotterdam te vertellen. Momenteel vertellen we de geschiedenis van de Rotterdamse wijken in veel afleveringen.
Van Delfshaven en Bospolder/Tussendijken komen we in Spangen.
Spangen is een stadswijk in het westen van de stad met ongeveer 9500 inwoners. Vanaf het centrum wordt de entree tot Spangen gevormd door de Mathenesserbrug over de Delfshavense Schie. De brug zet zich voort in de Mathenesserweg, die de scheidslijn vormt tussen de wijken Tussendijken (links) en Spangen (rechts). De buurt tot aan de Mathenesserdijk wordt ‘bovendijks’ Spangen genoemd. Wist u dat?
Aan de voet van de dijk, van de kade langs de Delfshavense Schie tot aan de Spaansebocht in het westen en de Horvathweg in het noorden, ligt ‘benedendijks’ Spangen.
In de dertiende eeuw behoorde dit gebied bij het ambacht Hogenban. In de dertiende eeuw stond in de Spangense polder het kasteel Spangen, dat door de Delftenaren in 1574 met de grond gelijk werd gemaakt.
Voor de liefhebbers van geschiedenis of kastelen het volgende uit de historie. Vindt u dit te zwaar, blader dan rustig door. Niets hoeft..
Het staat wel vast, dat het geslacht van Spangen afstamt van een jongeren zoon der burggraven van Leyden, ridder Jacob, zoon van Alewijn, burggraaf van Leyden (Leiden), Heer van Rijnland en Britten, die in het huwelijk trad met Nicola van Teilingen. Hij leefde aan het eind van de twaalfde eeuw.
De vierde en jongste zoon van dezen Heer Philips, genaamd Uitternesse, Heer van Mathenesse, leefde tusschen 1204 en 1236. Hij was gehuwd met de dochter van den heer van Merwede. Zijn zoon Dirk Uitternesse huwde met een dochter uit het oud-adellijk geslacht van Polanen. Uit dit huwelijk sproot de ridder Philips Uitternesse, die in 1307 de goederen en het land van Spangen bij Overschie erfde. Hier bouwde hij, naar de geschiedschrijver mededeelt, een slot met vijf sterke torens, het Huis te Spangen genaamd, hetwelk zoo groot was en schoon van aanzien, dat het voor een der aanzienlijkste kasteelen van Holland gehouden werd.
Deze Philips Uitternesse stichtte ook een kapel in de Oude Kerk, binnen de stad Schiedam.
De zoon van Philips Uitternesse nam den geslachtsnaam Van Spangen aan, welken zijn nakomelingen behouden hebben, terwijl sommigen zich ook Van der Spangen noemden. We vinden b.v. op de lijst van de Verbonden Edelen in 1566 den naam van Philips van der Spangen, Heer van Spangen.
Het Slot te Spangen heeft ook geducht te lijden, gehad van de Hoeksche en Kabeljauwsche twisten. Zoo werd het reeds in 1359 deerlijk gehavend, maar in 1384 liet ridder Philips van Spangen het weer geheel herbouwen. Doch tweeënveertig jaar later ging weer de oorlogsfakkel door het land. Ten tijde van den Heer Engelbrecht van Spangen, in het jaar 1426, kwam Willem Nagel. Deze heeft het kasteel grondig verwoest, doch opnieuw zou het uit de asch herrijzen. Engelbrechts zoon, Philips van Spangen, liet het in 1453 herbouwen. De luister van weleer was echter goeddeels verdwenen.
Hier een tekening uit 1550.
In 1488 onderging het slot opnieuw de vuurproef. In dat jaar veroverde jonker Frans van Brederode Rotterdam. Hij bracht ook een “bezoek” aan het Slot te Spangen en daarbij werd het gebouw wederom ernstig beschadigd. De toenmalige bezitter, Philips van Spangen, zag zich, na het eindigen van den oorlog, genoodzaakt, een geding voor het Hof tegen de grafelijkheid van Holland te voeren. Hij eischte een som van zeventienhonderd ponden en vijf grooten (f 1700.- en f 0.12 1/2), ter vergoeding van de schade, welke hij van de Rotterdammers geleden had. In 1501 sprak het Hof het vonnis uit, waarbij aan Philips de som van zeshonderd ponden Hollandsch (f 600.-) werd uitgekeerd.
Het jaar 1572 was voor het Slot van Spangen het jaar van den ondergang. Eerst werd het huis door de Watergeuzen, onder bevel van Graaf van der Mark, bezet. Later hebben de Spanjaarden het veroverd en uit vrees, dat de vijand er zich nogmaals in nestelen zou, het gebouw met den grond gelijk gemaakt.
In 1340 werd er door Willem van Henegouwen al gesproken over het doortrekken van de Schie naar de Maas. Dit was vooral in het belang van de stad Delft. In 1389 werd er werk van gemaakt. Waar het kanaal uitkwam op de Maas kreeg Delft zijn eigen haven, Delfshaven.
Hier het Rotterdam rond 1550. Een heel kleine stad met daaromheen polders. Rechts Delfshaven, onder Overschie en daartussen de rivier de Schie dus aan die rechterkant zou ooit Spangen komen.
Tot het begin van de twintigste eeuw was de polder ten westen van het kanaal onbebouwd. Je ziet dat op oude landkaarten. Door de toestroom van vele nieuwe arbeiders naar het snel groeiende Rotterdam was uitbreiding naar het westen, richting Schiedam, noodzakelijk.
De wijk Spangen en de Spangesekade danken hun naam aan de Spangense of Spaansepolder. In 1918 werd in deze polder met stratenaanleg begonnen. Er kwam hier een wijk met bijzondere woningbouw, zoals galerijbouw, tot stand. De wijk ontving de naam Spangen. In deze buurt lag vroeger het slot Spangen, eigendom van de familie Van der Spangen, een tak van de familie Van Mathenesse.
Spangen is heel duidelijk een Rotterdamse stadswijk met forse bouwblokken in een monumentaal stratenpatroon. De wijk werd ontwikkeld en gebouwd vanaf 1913.
Aan de westkant lag de Delfshavense Schie, de hoge Mathenesserdijk vormde de zuidelijke grens, terwijl de op een dijk gelegen gebogen havenspoorweg het gebied in het oosten en noorden afsloot. Door de lage ligging van de polder binnen deze omgrenzingen maakten de terreinen in Spangen een enigszins geïsoleerde indruk.
Om de bouwkosten van de woningen zo laag mogelijk te houden werd besloten de grond in de polder Spangen niet op te hogen. Ophoging was funderingstechnisch niet nodig en het zou na ophoging nog minstens vijf jaar duren voordat er na opdroging en inklinking gebouwd zou kunnen worden. Om de bouwkosten van de woningen zo laag mogelijk te houden werd besloten de grond in de polder Spangen niet op te hogen. Dat herkent u misschien wel aan het deel dat beneden de Mathenesserdijk ligt.
Hieronder een heel bekende plek. Dit is het P.C. Hooftplein met links de Bilderdijkstraat en rechts de Huygensstraat naar Het Kasteel.
Aan de Zoutziederstraat was de School met den Bijbel gevestigd.
Velen kennen voetbalclub Sparta die Het Kasteel op Spangen hebben als stadion. De eerste versie van het Kasteel werd gebouwd in 1916, naar een ontwerp van de architecten J.H. de Roos en W.F. Overeijnder. Het eerste voetbalstadion van Nederland werd geopend op zondag 15 oktober 1916.
Daar hoort bij de Spartastraat.
Veel supporters kwamen en komen nog steeds per tram. Twee tramlijnen rijden naar Het Kasteel.
De Mathenesserdijk in 1957.
Ook deel van Spangen kan gezien worden de Van Nelle fabriek ook al ligt die in de Spaanse Polder.
We hopen dat u het leuk en interessant vond. Tot de volgende en een heel prettige dag gewenst.