Aangeboden door
Rob Nieuwveld en René van de Kamp
Stichting Sonrisa Rijnmond
Wat weet u van de Rotterdamse veren en ponten die Heen en Weer gingen van Noord naar Zuid en terug. Wat is het verhaal van onze oudste bruggen over de Nieuwe Maas en hoe ver terug gaat uw herinnering als u dit leest naar de Haven. Geniet terwijl we in de geschiedenis duiken en langzaam naar het heden gaan.
Deze keer vertellen we u graag over de Nieuwe Maas en haar veren, ponten, bruggen en tunnel. Hoe kwamen mensen en voertuigen van noord naar zuid en andersom met die mooie rivier er tussen. Nu hebben we de Maastunnels en de bruggen, watertaxi’s en waterbussen, hoe is dat zo gekomen door de eeuwen heen. We duiken in de geschiedenis.
Een eerste veer op de Nieuwe Maas dateert van het derde kwart van de 15e eeuw, het veer van het nog steeds bestaande Pontegat bij de Veerhaven naar Katendrecht. Deze dienst was een belangrijke schakel in de verbinding Holland-Brabant. In 1708 werd gesproken van de nieuwe pont op het tolhuis. Het werd toen Ponteveer genoemd en het haventje aldaar, Pontegat, later Veerhaven die in de jaren 1852-1854 gegraven is. Vanaf dat Pontegat kijk je recht op waar de Holland-Amerika Lijn lag.
We schuiven op in de tijd.
In 1878 zijn in Rotterdam twee bruggen in gebruik genomen. De Koninginnebrug, bij de Hef, en de oude, eerste Willemsbrug naast de spoorbrug. De Rijnhaven kwam in 1894 in gebruik en de Maashaven in 1904.
De Koninginnebrug kreeg ernstige capaciteitsproblemen. Daarom werd op 1 juni 1911 het wagenveer tussen de Willemskade en Katendrecht in gebruik genomen. Het wagenveer werd uitgevoerd met stoomponten met een verstelbaar rijdek.
Dit wagenveer was een voor veel ouderen nog bekend veer van rederij Heen en Weer. Deze wagenveren waren eigenlijk bedoeld voor wagens. In de begintijd door paarden getrokken wagens, de sleperswagens. Zestien per overtocht. Personenauto’s en vrachtauto’s kwamen er later bij. Voor passagiersvervoer werden kleine veerboten ingezet. Er waren 2 verbindingen tussen de noord- en zuidoever bij Rotterdam die met wagenveren werden onderhouden, Willemskade – Katendrecht en Parkkade – Charlois. Deze waren in vaart tussen 1911 en 1942.
Het laatste tunnelstuk op 25 november 1940.
Het afwerken van het plafond.
In dat jaar 1942 werd de Maastunnel in gebruik genomen. Natuurlijk ontwikkelde Rotterdam zich en werd het tijd voor een tunnel. De tunnel omvat vier buizen: twee voor auto’s, een voor fietsers en een voor voetgangers. De bouw ging in 1937 van start. De eerste tunnel onder een rivier was in Londen onder de Thames die in 1843 werd geopend. Het voornaamste doel was on de hinder voor de scheepvaart te beperken. Daar had Rotterdam natuurlijk ook mee te maken in dat deel van de Nieuwe Maas.
De komst van de tunnel in combinatie met de bruggen maakte een einde aan de veerdiensten over de Nieuwe Maas.
Net als in Londen en Parijs werd de rivier steeds meer gebruikt voor recreatie. Heen en weer van de ene oever naar de andere en rondvaartboten.
In 1919 begon Daniël George van Beuningen een dienst om met kleine bootjes passagiers en schepelingen op te halen van in de haven liggende zee- en rivierschepen. Spido was de eerste georganiseerde passagiersdienst van de Rotterdamse haven.
“Er ontbrak een ‘tramlijn te water” zei de oprichter van de Spido. De vloot bestond uit dertig motorboten die waren gekocht bij de Roeiers Vereeniging Eendracht. Het vervoer van werkers in de haven was in het begin het belangrijkst; aan het begin en eind van de dag werden de werklui van en naar hun werk vervoerd, het zogenaamde volkvaren. Vanaf 1931 begon vliegveld Waalhaven dagjesmensen te trekken, Spido zette veel van deze bezoekers over. Het bedrijf verzorgde ook het postvervoer naar de zeeschepen. Na 1960 werden rondvaarten met toeristen de belangrijkste activiteit. Dit schip was tussen 1938 en 1960 rondvaartboot bij Spido. De Prinsenplaat is nu met pensioen en geniet van haar rust in safaripark Beekse Bergen waar ze rondvaart als safariboot.
De Koninginneplaat hieronder werd in 1947 gebouwd.
Als je vroeger van een Spido boot kwam werd er een foto van je genomen. Ik heb nog een foto met mijn opa uit 1964, heeft u ook nog foto’s of had u die?
Er waren wel de pontjes. In Rotterdam draagt een dergelijk vaartuig de kenmerkende naam van “Heen en Weer”-bootje. Zoals op deze foto uit 1950 het veerpontje tussen Katendrecht en de Veerhaven.
Sinds 1993 verzorgt Watertaxi Rotterdam een unieke vorm van vervoer over water met die gele snelle watertaxi’s. Ooit begonnen om mensen naar Hotel New York te varen maken er nu per jaar 400.000 passagiers gebruik van.
De Waterbus startte in november 1999, oorspronkelijk onder de naam Fast Ferry, voor de verbinding in de Drechtsteden bij de start van de bootdienst Dordrecht – Rotterdam. In 2002 werden ongeveer 1,15 miljoen reizigers vervoerd. In 2004 werd de naam Fast Ferry vervangen door Waterbus. Vanaf 2022 heeft Capelle ook een halte, bij het Zalmhuis.
Tot zover de geschiedenis van de veren, ponten en andere vervoersmiddelen voor personen op de Nieuwe Maas. Natuurlijk is er nog meer zoals de vele rondvaartboten. Een rivier als de Nieuwe Maas is zo aantrekkelijk, ook voor toeristen vanuit de hele wereld. Dat laat de Seine in Parijs en de Thames in Londen ook zien. Water is spannend en ontspannend, je kunt genieten van golven, het uitzicht en de geur en het neemt je mee terug in de tijd. Er is altijd een verhaal dat in je opkomt. Toch?
We hopen dat u het leuk en interessant vond. Tot de volgende.