;

Goud voor Oud Privé – December 2020 – De verdwenen spoorlijn van Rotterdam

In Rotterdam was tot 1953 een treinverbinding tussen Utrecht en Rotterdam die als eindpunt de Maasboulevard had.

Station Rotterdam Maas was een spoorwegstation in Rotterdam, ongeveer op de plek waar zich sinds 1964 de Maasboulevard bevindt en waar sedert 1988 Tropicana staat. Het station is in gebruik geweest van 1 december 1858 tot 4 oktober 1953.

 

Het verhaal van station Rotterdam Maas is opmerkelijk. Het verhaal begint al in 1832, toen voor het eerst gesproken werd over een spoorverbinding tussen Rotterdam en Keulen. Voor Rotterdam hoefde die spoorwegen niet zo nodig, zij hadden immers via de Rijn een goede scheepvaartverbinding met Keulen. Dit veranderde echter toen Antwerpen in 1843 de IJzeren Rijn in gebruik nam. Toch zou het nog 14 jaar duren voordat de eerste treinen over de Rhijnspoor via Utrecht naar Duitsland reden.
Langs de Nieuwe Maas werd een strook land aangeplempt. Het station zou bij de monding van de Oude Haven bij de Ooster Oude Hoofdpoort komen.

De Ooster Oude Hoofdpoort in Rotterdam was een stadspoort die in 1597 en 1598 werd gebouwd. De poort markeerde de oostkant van de Oude Haven. De Ooster Oude Hoofdpoort was een renaissancegebouw, uitgevoerd in blauw arduin. De poort verving de Oude Hoofdpoort of Sint Laurenspoort die in 1578 was gesloopt. De Wester Nieuwe Hoofdpoort aan de westkant van de Leuvehaven verscheen pas in 1667.

De Ooster Oude Hoofdpoort is in 1856 afgebroken in verband met de komst van station Rotterdam Maas. Vanwege protesten van de bewoners van het Haringvliet kwam het station oostelijker te liggen en was de afbraak achteraf gezien onnodig. Dit is temeer jammer omdat het gebied waar de Ooster Oude Hoofdpoort stond niet getroffen is door het bombardement op Rotterdam.

Deze werd in 1856 gesloopt om plaats te maken voor het nieuwe station. Dit bleek achteraf volstrekt onnodig. Want, de bewoners van het Haringvliet protesteerden fel tegen het nieuwe spoor en uiteindelijk werd toch maar besloten het station 300 meter oostelijker te plaatsen. In 1858 werd het eerste provisorische station Maas geopend. Het station was het eindpunt van de spoorlijn Utrecht – Gouda – Rotterdam. 



Tussen Nieuwerkerk en Kralingen lagen toen in 1899 nog veenplassen. Veel keus voor een tracé had men daar niet: de spoorbaan kwam evenwijdig aan de plasoever (sinds 1874 de ringvaart van de polder Prins Alexander). De ‘s-Gravenweg werd zodoende onder een kleine hoek gesneden en er ontstond een ‘scheve overweg’.

Het Maasstation werd tijdens het Bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940 zwaar beschadigd. Daarna heeft men het tot 1953 met noodvoorzieningen in exploitatie kunnen houden.

In mei 1953 was de nieuwe verbinding tussen Nieuwerkerk aansluiting en de Ceintuurbaan ter hoogte van Rotterdam Noord gereed. Na enkele maanden proefrijden werd de lijn in oktober 1953 definitief in gebruik genomen.

Tegelijkertijd werd de oude lijn naar Rotterdam Maas gesloten en enkele jaren later al opgebroken. Alleen het baanvak tussen Nieuwerkerk aansluiting en het oude station van Nieuwerkerk bleef nog tot 1970 in gebruik voor goederenvervoer. In 1971 werd ook hier het spoor opgebroken. Op het verlaten tracé werd later de provinciale weg 219 aangelegd.

Over de oude spoorbaan liggen nu de Schielandweg, de Abram van Rijckevorselweg en de Maasboulevard. 

Capelle aan den IJssel had ook een station op die oude lijn.
De Historische Vereniging Capelle heeft daarover gepubliceerd.

Bij de kruising met de Kerklaan in Capelle kwam een houten stationsgebouw, het eerste station Capelle aan den IJssel. Waarschijnlijk was het daarvoor een bouwkeet voor de spoorarbeiders bij de aanleg van de spoorlijn. In 1868 werd de spoorlijn dubbelspoor. Bij het Capelse station kwam een zijspoor. Hierop konden tuinbouwproducten, stro, steenkool en bouwmaterialen worden geladen en gelost.

In 1915 werd het stationsgebouw, dat op de foto staat, gebouwd. In het gebouw waren dienstruimten en wachtkamers 2e en 3e klasse. De stationschef woonde met zijn gezin boven in het gebouw. In 1938 kreeg dit spoortracé elektrische bovenleiding.

Al voor de Tweede Wereldoorlog werd begonnen met de aanleg van het nieuwe spoortracé via Terbregge. Maar door de oorlog werd dat vertraagd. In de oorlog werd station Maas door Duitse bombardementen zwaar beschadigd. Het station werd provisorisch hersteld. Het nieuwe tracé werd in 1953 in gebruik genomen. Het spoorstation op de foto werd al in 1935 gesloten. Het werd in 1937 omgebouwd tot woningen voor drie gezinnen. De spoorbaan werd op het laatst alleen nog gebruikt voor goederenvervoer. Daarna werden de rails en de bovenleiding weggehaald. Het stationsgebouw werd tenslotte in 1963 afgebroken om de Abram van Rijckevorselweg de ruimte te geven. De naam van de spoorwegmaatschappij leeft voort in de naam van de kantorenwijk en de straat Rhijnspoor bij Capelse Brug.

In 1899 reden vlak bij het station Capelle in dichte mist twee treinen op elkaar in. Er vielen 8 doden en er was een grote ravage. Het was een ongeluk dat diepe indruk maakte, een Capelse tragedie. Eigenlijk is het station Capelle Schollevaar dus al het derde treinstation in Capelle.

Tot zover deze aflevering over de spoorlijn. We hopen dat u het interessant vond.